Historia Zboru „Betel”
Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan
w Szczecinie

Zbór „Betel” w Szczecinie jest zborem autonomicznym, należącym do Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan w Rzeczypospolitej Polskiej, który wywodzi się z ruchu odrodzeniowo – reformacyjnego o zasadach chrześcijaństwa z czasów apostolskich i związany jest z ziemiami rosyjskimi w czasach Katarzyny II. Jest kontynuatorem wspólnoty religijnej występującej w Polsce pod nazwami: Związek Ewangelicznych Chrześcijan, Zjednoczony Kościół Ewangeliczny – Ugrupowanie Ewangelicznych Chrześcijan. Jest wspólnotą ludzi, którzy uwierzyli przesłaniu Ewangelii (Dobrej Nowinie o Jezusie Chrystusie) i przeżyli duchowe odrodzenie. Wierni nazywają siebie braćmi i siostrami.
W roku 1994 zbór przyjął wyróżnik „Betel”, co w języku hebrajskim znaczy Dom Boży. Nazwa ta nawiązuje do wydarzenia starotestamentowego, podczas, którego Jakub – patriarcha nazwał miejsce swojego słynnego snu o drabinie łączącej niebo z ziemią i o aniołach po niej zstępujących i wstępujących – Betelem. Betel – Dom Boży, to miejsce, gdzie zbiera się Lud Boży. Pismo Święte wierzących w Chrystusa nazywa domem Bożym. Pan Jezus jako głowa Kościoła jest arcykapłanem nad domem Bożym. I do tego znaczenia odwołuje się zbór „Betel” w swojej nazwie.

Historia zboru „Betel” w Szczecinie rozpoczyna się z chwilą przybycia do Szczecina dnia 28 maja 1946 r. repatrianta z Ukrainy, kaznodziei ewangelicznych chrześcijan br. Juliana Kuryłowicza. Z pełnym poświęceniem i gorliwością szukał on wierzących rozproszonych po wioskach i miasteczkach ówczesnego województwa szczecińskiego. Organizował w swoim mieszkaniu przy ul. Wycieczkowej 5/5 nabożeństwa, których uczestnikami byli głównie repatrianci ze Wschodu: ewangeliczni chrześcijanie, baptyści i chrześcijanie wiary ewangelicznej znani jako zielonoświątkowcy. Sporadycznie zbór odwiedzał kazn. br. Aleksander Rapanowicz, zamieszkały w Stargardzie Szczecińskim, członek zboru chrześcijan wiary ewangelicznej w Wilnie, późniejszy prezbiter, przełożony i pastor zboru w Szczecinie Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego.

W kwietniu 1948 r. do Szczecina przybyła z Kujaw grupa ewangelicznych chrześcijan, a wśród nich ewangeliczni kaznodzieje: br. Stanisław Michalski i br. Benon Strzelecki. Grupa ta przyłączyła się do zorganizowanego już zboru Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów z siedzibą przy ul. Grzymińskiej 28.

7 lipca 1948 r. kazn. br. Julian Kuryłowicz jako organizator i przełożony zboru zgłosił Urzędowi Wojewódzkiemu odbywanie nabożeństw przez grupę religijną pod nazwą Polski Kościół Ewangelicznych Chrześcijan Baptystów z siedzibą przy ul. Grzymińskiej 28.

Podczas pobytu kazn. br. Juliana Kuryłowicza na Kursie Biblijnym w Warszawie, kierowanie zborem przejęli kazn. br. Stanisław Michalski i br. Benon Strzelecki, którzy następnie objęli przywództwo zboru ewangelicznych chrześcijan w Szczecinie.

Jednakże jesienią 1949 r. działalność zboru ewangelicznych chrześcijan została nagle przerwana z powodu wywłaszczenia z willi przy ul. Grzymińskiej 28 jej właściciela i sympatyka zboru. Wskazana przez Urząd Wojewódzki nowa siedziba przy ul. Szarotki nie została przejęta przez zbór, z uwagi na brak środków na kosztowny remont i adaptację lokalu. W związku z tym większość członków zboru zaczęła uczestniczyć w nabożeństwach zboru zielonoświątkowców, które organizował w swoim mieszkaniu przy ul. Kaszubskiej 18/2 w Szczecinie jego przełożony kazn. br. Aleksander Rapanowicz. Ewangeliczni chrześcijanie nie włączyli się w struktury tego zboru, jednak ich kaznodzieje byli zapraszani do usługi Słowem Bożym.

Działalność tego zboru, do którego uczęszczali ewangeliczni chrześcijanie została przerwana aresztowaniem przez Urząd Bezpieczeństwa w nocy 20 września 1950 r. przywódców obu społeczności: kazn. br. Aleksandra Rapanowicza – przełożonego zboru zielonoświątkowców, kazn. br. Stanisława Michalskiego, br. Benona Strzeleckiego – przywódców ewangelicznych chrześcijan i innych. Przesłuchiwano też ewangelistów: br. Władysława Linczaka, br. Wacława Janaszaka, br. Kazimierza Ścibora. Siedziba Zboru została zamknięta i zaplombowana.
Dla wierzących obu społeczności nadszedł okres bardzo trudnych i bolesnych doświadczeń, czas próby, obaw o losy rodzin, głębokiego przygnębienia, a strach wypalał resztki tlącej się wiary w sercach członków rozproszonych społeczności.

Dopiero co nawrócony br. Leon Stanisław Dziadkowiec z chwilą przybycia do Szczecina w 1950 roku włączył się aktywnie w działalność zboru zielonoświątkowców i po aresztowaniu braci, nie licząc się z reakcją Urzędu Bezpieczeństwa, zgromadził członków rozproszonych społeczności. Uzgodnił z wcześniej poznanym pastorem metodystów ks. Włodzimierzem Timofiejewem warunki wspólnej pracy trzech społeczności religijnych przy ul. Stoisława 4. Pozostali na wolności kaznodzieje usługiwali Słowem Bożym podczas wspólnych nabożeństw. Wspaniała, ekumeniczna atmosfera szacunku i miłości członków różnych wspólnot religijnych, budujące kazania, gorliwe modlitwy z dnia na dzień wzmacniały wiarę uczestników nabożeństw, których Pan Jezus nie pozostawił w osamotnieniu.
Kiedy bracia opuścili więzienne mury, w zborze metodystów działała już pokaźna ekumeniczna grupa wierzących: metodystów, ewangelicznych chrześcijan, zielonoświątkowców, wolnych chrześcijan oraz niektórych baptystów. Do tej grupy po siedmiomiesięcznym pobycie w więzieniu w kwietniu 1951 r. dołączył kazn. br. Aleksander Rapanowicz. Później kolejno zwalniani byli pozostali przywódcy zboru. Niektórzy z nich po trudnych przeżyciach w więzieniu przestali uczestniczyć w nabożeństwach.
W niedługim czasie stanowisko pastora metodystów objął ks. Sergiusz Winniczek, który unieważnił wcześniej zawarte uzgodnienia odnośnie funkcjonowania ekumenicznej społeczności i dalsza współpraca okazała się niemożliwa.

Wobec tego istniejąca grupa wierzących składająca się z ewangelicznych chrześcijan, zielonoświątkowców i wolnych chrześcijan po uzgodnieniu podstawowych zasad wiary w 1952 roku postanowiła utworzyć wspólną społeczność, powołując Radę Zboru w składzie: br. kazn. Aleksander Rapanowicz – przełożony, br. Władysław Linczak – z-ca przełożonego, br. Benon Strzelecki – sekretarz, ew. br. Leon Stanisław Dziadkowiec – skarbnik, który był głównym rzecznikiem powołania połączonego zboru, br. Wacław Janaszak i br. Kazimierz Ścibor – członkowie. Było to wydarzenie bez precedensu, gdyż w Polsce nie było zboru zjednoczonego, a dokonało się to przed oficjalnym zjednoczeniem w jeden kościół konfesji, które członkowie reprezentowali w zjednoczonym zborze. Dnia 21 maja 1953 roku, kiedy powołano już do życia Zjednoczony Kościół Ewangeliczny, Zbór ten wszedł w jego skład, potwierdzając wybór Rady Zboru z 1952 r.

Nabożeństwa odbywały się w kaplicy metodystów przy ul. Stoisława 4 dwa razy w niedzielę. Odbywały się też próby chóru i zespołu instrumentalnego. Rozwijała się praca wśród dzieci i młodzieży. Organizowano akcje rozdawania traktatów i zaproszeń na nabożeństwa po parkach, ulicach miasta, połączone ze śpiewem. Aktywnie też prowadzono pracę ewangelizacyjną w środowisku Świadków Jehowy. Przybywali z tej pracy zainteresowani. Odbywały się też liczne ewangelizacje, zjazdy młodzieżowe, konferencje o zasięgu lokalnym jak i ogólnokrajowym oraz chrzty. Było to możliwe przede wszystkim dzięki zaangażowaniu br. Leona Stanisława Dziadkowca, ewangelisty, kaznodziei, późniejszego przełożonego Zboru w Ognicy, Prezbitera Okręgu, ordynowanego na urząd prezbitera, następnie pastora II Zboru Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego w Szczecinie i pastora Zboru „Betel” Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan. Organizował on też domowe spotkania biblijne, których owocem był wzrost liczby członków zboru. Połączony zbór zmienił siedzibę z ul. Stoisława 4 na ul. Wawrzyniaka 7. Zbór założył placówki w Świnoujściu, Ognicy, Barlinku oraz w Choszcznie. Duszpasterską opiekę nad tymi Placówkami sprawował obok br. Leona Stanisława Dziadkowca, br. Władysław Linczak.

Po 22 latach wspólnej drogi z zielonoświątkowcami dnia 16 maja 1974 r. ewangeliczni chrześcijanie powołali samodzielny zbór, który Rada Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego erygowała 21 czerwca 1974 roku, jako II Zbór tegoż Kościoła. Zbór dokonał wyboru Rady Zboru w skład której weszli: kazn. br. Jan Maśny – przełożony, kazn. br. Stanisław Michalski – przewodniczący Rady Zboru, br. Wiktor Kugler – sekretarz, br. Marian Łakomy – Skarbnik. Duchową opiekę nad zborem sprawował prezb. br. Leon Stanisław Dziadkowiec – prezbiter okręgu. Nabożeństwa początkowo odbywały się z powodu braku odpowiedniego pomieszczenia w mieszkaniach zborowników.

Po rezygnacji z funkcji przełożonego zboru kazn. br. Jana Maśnego zbór powołał dnia 25 sierpnia 1976 r na stanowisko pastora kazn. br. Tadeusza Urbaniaka, absolwenta Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie. Pomimo trudności lokalowych zbór nadal się rozwijał. Organizowane były ewangelizacje, uroczystości chrztu, kontynuowano pracę wśród dzieci i młodzieży. Wreszcie dzięki usilnym staraniom prezb. br. Kazimierza Murantego – sekretarza Rady Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego zakupiono na siedzibę zboru budynek jednorodzinny przy ul. Brodnickiej 13 w Szczecinie. Po adaptacji budynku na cele sakralne dnia 25 września 1977 r. nastąpiło jego poświęcenie przez modlitwę i Słowo Boże.

Tragiczna śmierć w dniu 18 marca 1979 roku pastora br. Tadeusza Urbaniaka wstrząsnęła całą wspólnotą zborową i kościelną. Po jego śmierci ówczesne władze Zjednoczonego Kościoła Ewangelicznego dokonały instalacji prezbitera Leona Stanisława Dziadkowca na stanowisko pastora. Po 17 latach posługi pasterza zboru i 23 latach posługi prezbitera dnia 14 kwietnia 1996 r. w wieku 70 lat przeszedł w stan spoczynku. Zbór ze względu na nieoceniony wkład pracy w rozwój zboru obdarzył go honorowym tytułem Pastor Senior – emeritus. Odszedł on do wieczności 5 maja 2009 r. w Bydgoszczy.
W 1996 r. Zbór wybrał jego syna prezbitera Leona Dziadkowca juniora, który tą funkcję pełni do obecnej chwili.

Podczas duszpasterzowania prezbitera Leona Stanisława Dziadkowca zbór przeżywa dalszy liczebny rozwój tak, że konieczna stała się budowa nowego obiektu kościelnego. Dnia 26 maja 1991 r. odbyła się uroczystość poświęcenia nowo wybudowanego Domu Modlitwy w którym obecnie zbór odbywa swoje nabożeństwa.

W marcu 1994 roku grupa członków zboru utworzyła II Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan w Szczecinie.

Zbór założył placówkę w Równie, na duszpasterza której powołał ewangelistę Leona Dziadkowca jun. absolwenta Szkoły Biblijnej w Warszawie, który sprawował tę posługę przez blisko 13 lat. Obecnie funkcję tę pełni ewangelista br. Waldemar Wójtowicz. Zbór sprawuje także duszpasterską posługę w stacji misyjnej w Ognicy.

Zbór stał się także kuźnią kadr duchowych pracowników Kościoła. Kilku z nich pełniło i nadal pełni posługę duszpasterską w zborach Kościoła w różnych miastach w Polsce.

Obok działalności religijnej Zbór „Betel” włączał się w społeczne akcje charytatywne między innymi:
• W 1997 r. udostępnił swój ośrodek rekolekcyjny w Ognicy k/Widuchowej wraz z personelem na punkt ewakuacyjny dla powodzian i bezpłatnie, aktywnie włączył się w obsługę służb lokalnych biorących udział w akcji,
• uczestniczył w akcji zbierania środków finansowych dla powodzian,
• zebrał środki finansowe na tomograf komputerowy dla Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Szczecinie.
• Udzielał pomocy w postaci odzieży Towarzystwu na Rzecz Osób Niepełnosprawnych „Otwarte Drzwi”,
• sponsorował udział dzieci z ubogich rodzin i z Domu Dziecka w letnich obozach dla dzieci.
• Organizował także pomoc w zaopatrzenie w leki dla szczecińskiego ZOZ-u oraz w odzież i żywność dzieciom ze szkoły specjalnej w okresie stanu wojennego.

Ponadto Zbór organizował od 1982 r. przy współpracy Misji CEF letnie obozy rekolekcyjne dla dzieci, które trwały nieprzerwanie przez 18 lat w Ośrodku Rekolekcyjnym w Ognicy.
Po modernizacji Ośrodka Zbór „Betel” organizował letnie wczasy rekolekcyjne dla rodzin.

Działalność ta została zawieszona z uwagi na niedoinwestowanie ośrodka, który obecnie wymaga kosztownego remontu i nie spełnia warunków do odbywania wymienionych wyżej działalności.

Zbór prowadzi:

• kolportaż literatury chrześcijańskiej w obrębie swojej siedziby,
• nauczanie dzieci i młodzieży w ramach punktu katechetycznego,
• spotkania dla kobiet,
• Od 16 lat organizuje charytatywną akcję świąteczną „Gwiazdkowa Niespodzianka” która swym zasięgiem obejmuje dzieci rodzin potrzebujących ze Szczecina.
• Od 2015 r. w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa przy współpracy z Bankiem Żywności w Nowych Bielicach oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie Zbór dystrybuuje żywność dla około 700 osób. Działalność charytatywna w roku 2017 została wyróżniona przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego

Zbór uczestniczy w przedsięwzięciach międzywyznaniowych: współorganizowanie z II Zborem Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan w Szczecinie Szczecińską Szkołę Chrześcijańskiej Służby, obchody 500 – lecia Reformacji w Szczecinie (II Zbór Kościoła Ewangelicznych Chrześcijan, Zbór Baptystów, Zbór Betania i Betezda Kościoła Zielonoświątkowego, parafia Kościoła Ewangelicko Augsburskiego).

Obecnie pastorem i przewodniczącym Rady Zboru jest prezbiter Leon Dziadkowiec jun. z następującym składem Rady Zboru: Sekretarz Rady Zboru – br. Adam Komorowski, Skarbnik Rady Zboru – br. Bogusław Liskowski. Członkowie: br. br. Wiesław Dziadkowiec, Marek Jastrzębski i ewangelista Waldemar Wójtowicz – przełożony placówki w Równie.

Kościołowi Ewangelicznych Chrześcijan została poświęcona książka dr Noemi Modnickiej pt. „Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w Polsce jako kościół wyboru”, wydana przez Zakład Wydawniczy „NOMOS” Kraków 2000. Informacja o zborze „Betel” zamieszczona jest także w Encyklopedii Szczecina wydanej przez Instytut Historii Uniwersytetu Szczecińskiego Szczecin 2000 pod hasłem Kościół Ewangelicznych Chrześcijan oraz Zjednoczony Kościół Ewangeliczny.